Λέγεται "Σόου του μεγάλου δωρητή", είναι reality τηλεπαιχνίδι και εδώ και λίγες μέρες οι Ολλανδοί το παρακολουθούν στις μικρές τους οθόνες. Προσέξτε όμως, δεν είναι όποιο και όποιο τηλεοπτικό σόου, είναι ένα πραγματικό άλμα στη λογική του reality και ταυτόχρονα ένα άλμα στο πιο μαύρο κενό της ανυρώπινης ευαισθησίας.
Διότι οι Ολλανδοί δεν θα στηθούν μπροστά στις μικρές τους οθόνες απλώς για να ψυχαγωγηθούν με το δράμα τεσσάρων συναθρώπων τους, μιας καρκινοπαθούς στο τελευταίο στάδιο και τριών νεφροπαθών που χρειάζονται επειγόντως μεταμόσχευση και η ζωή τους είναι σε κίνδυνο.
Αλλά θα έχουν την ευτυχία, να απολαύσουν χάρη στην ευρυματικότητα της τηλεοπτικής εταιρείας που παράγει το σόου -της ίδιας παρεπιπτόντως που έχει εφεύρει και το "Big Brother" - μια ξεχωριστή εξουσία: θα αποφασίσουν στέλνοντας SMS, ποιος από τους νεφροπαθείς θα πάρει τελικά το νεφρό που προσφέρει η ετοιμοθάνατη καρκινοπαθείς. Κοινώς θα αποφασίσουν ποιος θα ζήσει και ποιοι θα πεθάνουν.
Τραγικά απίστευτο και ταυτόχρονα τραγικά αληθινό. Σαν τον ναρκομανή, που ψάχνει την ανακούφιση σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις όλων και σκληρότερων ναρκωτικών, η τηλεόραση του "Big Brother" σκαλίζει όλο και πιο βαθιά στις ψυχές των ανθρώπων για να αποσπάσει από εκεί και να "βάλει στη μηχανή της" ότι πιο ταπεινό, πιο άγριο και αιμοβόρο κληροδότησε στον άνθρωπο η εποχή των σπηλαίων. Έτσι αυτό που ξεκίνησε σαν αθώο παιχνίδι κλειδαρότρυπας και εξελίχθηκε σε ελαφρά άσκηση εξουσίας (ποιος μένει, ποιος φεύγει, ποιος κλαίει, ποιος γελάει, ποιος πήρε τελικά τα λεφτά κτλ), φτάνει τώρα στην ιλιγγιώδη μαζική εξουσία του ολλανδικού σόου. Με μια σειρά επεισοδίων όπου η ετοιμοθάνατη θα αφηγηθεί το δράμα της και στη συνέχεια οι ικέτες του νεφρού της θα αφηγηθούν ο καθένας με τη σειρά του το δικό του. Κι όποιος αποσπάσει το δικό της οίκτο και τον οίκτο του κοινού, αυτός θα σωθεί!
Ο Καιάδας είναι ανοικτός μπροστά στα πόδια μας χάρη στην αφηνιασμένη τηλεόραση αυτού του είδους και ο τηλεθεατής καλείται να αποφασίσει ποιοι θα ριχτούν σ' αυτόν. Σήμερα, πρόκειται για ασθενής που δεν αξίζουν την συμπάθεια του κοινού και άρα δεν αξίζουν την την απονομή ενός νεφρού. Αύριο θα είναι κάποιοι άλλοι -απόκληροι, επικίνδυνοι, εγκληματίες, βιαστές- που θα κριθούν από μαζικά τηλεοπτικά δικαστήρια. Και με ένα καταιγισμό SMS θα επανέλθει στη ζοφερή πραγματικότητα της αιχμάλωτης στο έρεβός της "Big Brother εποχής" μας εκείνη η χαρακτηριστική χειρονομία των λυσσασμένων ρωμαϊκών μαζών: κάτω το δάχτυλο πεθαίνεις, πάνω το δάχτυλο ζεις!
Όποιος κατάλαβε, κατάλαβε, αλλά εδώ δεν έχουμε να κάνουμε ούτε με πταίσματα μαζικής αποβλάκωσης (βλ. Ανίτα Πάνια), ούτε με πλημμελήματα μαζικής συμμετοχής στην επιβολή τηλεοπτικών ποινών και στην απονομή τηλεοπτικών βραβείων, αν και αυτά επίσης συνδέονται με ανθρώπινες τραγωδίες και δράματα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια φαιά εξουσία, μαζικοποιημένη από το πανίσχυρο μέσο, απρόσωπη πίσω από την ανωνυμία των SMS, απόλυτη και επίφοβη. Μια φαιά εξουσία-τέρας που δίνει έκφραση σε εκατομμύρια φαιές προσωπικές εξουσίες - να πεθάνεις ρε γιατί είσαι άσχημος, να χαθείς γιατί δεν σε γουστάρω, ή πιο σωστά, να πεθάνεις και να χαθείς γιατί με πηδάει κάθε μέρα το αφεντικό μου, δεν μου κάθεται η γυναίκα μου, με ταπεινώνει ο προϊστάμενός μου, δεν κατάφερα τίποτα στη ζωή μου, αυτή λοιπόν την εξουσία που μου δόθηκε θα σου τη φέρω στο κεφάλι για να επιβεβαιώσω ότι υπάρχω και αποφασίζω. Κάπως έτσι όμως δεν έγινε και με τα τάγματα εφόδου των SS και με κάθε δολοφονική συλλογικότητα που άφησε ματωμένο αποτύπωμα στην ανθρώπινη ιστορία;
Αν όλα αυτά μας φαίνονται υπερβολικά, ας σκεφτούμε τους νεφροπαθείς της ολλανδικής τηλεόρασης, την απόγνωση που τους οδηγεί σ' αυτό το παιχνίδι ζωής ή θανάτου, την απόλυτη ταπείνωση να στέκονται μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατών-κριτών και δήμιων εκλιπαρώντας για την ζωή τους. Ντρέπεσαι κι ας μην είσαι Ολλανδός. Ντρέπεσαι για τον Homo Telestupidus και φοβάσαι για το μέλλον που έρχεται. Ή μήπως αυτό το μέλλον είναι κιόλας εδώ κι απλώνει τα καρκινώματά του κάτω από το παχύ δέρμα που σιγά-σιγά δημιουργεί σε πολλούς από μας όλο και μεγαλύτερο εθισμό σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις κανιβαλισμού που τόσο σοφά μας προσφέρονται...
Καληνύχτα μας...έχω την εντύπωση πως πλέον το μόνο που μπορεί να σώσει το υπόλοιπο σύμπαν, από αυτό το μόρφωμα ανθρώπου που έχουμε δημιουργήσει, είναι ένας δεύτερος κατακλυσμός. Ας ελπίσουμε ότι κάποτε, ο Θεός θα καταλάβει το λάθος του για την δημιουργία του ανθρώπου; Ποιος ξέρεις ίσως να νιώσουν ενοχές και οι πίθηκοι για την φήμη που υπάρχει.
Διότι οι Ολλανδοί δεν θα στηθούν μπροστά στις μικρές τους οθόνες απλώς για να ψυχαγωγηθούν με το δράμα τεσσάρων συναθρώπων τους, μιας καρκινοπαθούς στο τελευταίο στάδιο και τριών νεφροπαθών που χρειάζονται επειγόντως μεταμόσχευση και η ζωή τους είναι σε κίνδυνο.
Αλλά θα έχουν την ευτυχία, να απολαύσουν χάρη στην ευρυματικότητα της τηλεοπτικής εταιρείας που παράγει το σόου -της ίδιας παρεπιπτόντως που έχει εφεύρει και το "Big Brother" - μια ξεχωριστή εξουσία: θα αποφασίσουν στέλνοντας SMS, ποιος από τους νεφροπαθείς θα πάρει τελικά το νεφρό που προσφέρει η ετοιμοθάνατη καρκινοπαθείς. Κοινώς θα αποφασίσουν ποιος θα ζήσει και ποιοι θα πεθάνουν.
Τραγικά απίστευτο και ταυτόχρονα τραγικά αληθινό. Σαν τον ναρκομανή, που ψάχνει την ανακούφιση σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις όλων και σκληρότερων ναρκωτικών, η τηλεόραση του "Big Brother" σκαλίζει όλο και πιο βαθιά στις ψυχές των ανθρώπων για να αποσπάσει από εκεί και να "βάλει στη μηχανή της" ότι πιο ταπεινό, πιο άγριο και αιμοβόρο κληροδότησε στον άνθρωπο η εποχή των σπηλαίων. Έτσι αυτό που ξεκίνησε σαν αθώο παιχνίδι κλειδαρότρυπας και εξελίχθηκε σε ελαφρά άσκηση εξουσίας (ποιος μένει, ποιος φεύγει, ποιος κλαίει, ποιος γελάει, ποιος πήρε τελικά τα λεφτά κτλ), φτάνει τώρα στην ιλιγγιώδη μαζική εξουσία του ολλανδικού σόου. Με μια σειρά επεισοδίων όπου η ετοιμοθάνατη θα αφηγηθεί το δράμα της και στη συνέχεια οι ικέτες του νεφρού της θα αφηγηθούν ο καθένας με τη σειρά του το δικό του. Κι όποιος αποσπάσει το δικό της οίκτο και τον οίκτο του κοινού, αυτός θα σωθεί!
Ο Καιάδας είναι ανοικτός μπροστά στα πόδια μας χάρη στην αφηνιασμένη τηλεόραση αυτού του είδους και ο τηλεθεατής καλείται να αποφασίσει ποιοι θα ριχτούν σ' αυτόν. Σήμερα, πρόκειται για ασθενής που δεν αξίζουν την συμπάθεια του κοινού και άρα δεν αξίζουν την την απονομή ενός νεφρού. Αύριο θα είναι κάποιοι άλλοι -απόκληροι, επικίνδυνοι, εγκληματίες, βιαστές- που θα κριθούν από μαζικά τηλεοπτικά δικαστήρια. Και με ένα καταιγισμό SMS θα επανέλθει στη ζοφερή πραγματικότητα της αιχμάλωτης στο έρεβός της "Big Brother εποχής" μας εκείνη η χαρακτηριστική χειρονομία των λυσσασμένων ρωμαϊκών μαζών: κάτω το δάχτυλο πεθαίνεις, πάνω το δάχτυλο ζεις!
Όποιος κατάλαβε, κατάλαβε, αλλά εδώ δεν έχουμε να κάνουμε ούτε με πταίσματα μαζικής αποβλάκωσης (βλ. Ανίτα Πάνια), ούτε με πλημμελήματα μαζικής συμμετοχής στην επιβολή τηλεοπτικών ποινών και στην απονομή τηλεοπτικών βραβείων, αν και αυτά επίσης συνδέονται με ανθρώπινες τραγωδίες και δράματα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια φαιά εξουσία, μαζικοποιημένη από το πανίσχυρο μέσο, απρόσωπη πίσω από την ανωνυμία των SMS, απόλυτη και επίφοβη. Μια φαιά εξουσία-τέρας που δίνει έκφραση σε εκατομμύρια φαιές προσωπικές εξουσίες - να πεθάνεις ρε γιατί είσαι άσχημος, να χαθείς γιατί δεν σε γουστάρω, ή πιο σωστά, να πεθάνεις και να χαθείς γιατί με πηδάει κάθε μέρα το αφεντικό μου, δεν μου κάθεται η γυναίκα μου, με ταπεινώνει ο προϊστάμενός μου, δεν κατάφερα τίποτα στη ζωή μου, αυτή λοιπόν την εξουσία που μου δόθηκε θα σου τη φέρω στο κεφάλι για να επιβεβαιώσω ότι υπάρχω και αποφασίζω. Κάπως έτσι όμως δεν έγινε και με τα τάγματα εφόδου των SS και με κάθε δολοφονική συλλογικότητα που άφησε ματωμένο αποτύπωμα στην ανθρώπινη ιστορία;
Αν όλα αυτά μας φαίνονται υπερβολικά, ας σκεφτούμε τους νεφροπαθείς της ολλανδικής τηλεόρασης, την απόγνωση που τους οδηγεί σ' αυτό το παιχνίδι ζωής ή θανάτου, την απόλυτη ταπείνωση να στέκονται μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατών-κριτών και δήμιων εκλιπαρώντας για την ζωή τους. Ντρέπεσαι κι ας μην είσαι Ολλανδός. Ντρέπεσαι για τον Homo Telestupidus και φοβάσαι για το μέλλον που έρχεται. Ή μήπως αυτό το μέλλον είναι κιόλας εδώ κι απλώνει τα καρκινώματά του κάτω από το παχύ δέρμα που σιγά-σιγά δημιουργεί σε πολλούς από μας όλο και μεγαλύτερο εθισμό σε όλο και μεγαλύτερες δόσεις κανιβαλισμού που τόσο σοφά μας προσφέρονται...
Καληνύχτα μας...έχω την εντύπωση πως πλέον το μόνο που μπορεί να σώσει το υπόλοιπο σύμπαν, από αυτό το μόρφωμα ανθρώπου που έχουμε δημιουργήσει, είναι ένας δεύτερος κατακλυσμός. Ας ελπίσουμε ότι κάποτε, ο Θεός θα καταλάβει το λάθος του για την δημιουργία του ανθρώπου; Ποιος ξέρεις ίσως να νιώσουν ενοχές και οι πίθηκοι για την φήμη που υπάρχει.
«Δεν μας ενδιαφέρει το καλό των άλλων. Ενδιαφερόμαστε μόνο για την δύναμη…Γνωρίζουμε ότι κανείς δεν αποκτά την εξουσία προκειμένου να την παραδώσει…Η εξουσία δεν είναι μέσο, είναι αυτοσκοπός….Το αντικείμενο της εξουσίας είναι η εξουσία». ( Τζωρτζ Όργουελ, 1984 )
